W sieci i social mediach każdy jest w stanie stworzyć i udostępniać treści, które będą zmanipulowane i sfałszowane. Takie treści mogą zostać skierowane do ogromnego grona odbiorców. Dowiedz się, czym są tzw. fake newsy i jak się przed nimi chronić.
Co to jest fake news?
To treści, które są nieprawdziwe lub nie do końca prawdziwe (imitują prawdziwą wiadomość), ale mimo to są publikowane w serwisach informacyjnych czy na portalach społecznościowych. Nie zawsze mają one formę tekstową – wykorzystywane są także grafiki, zdjęcia, a nawet filmy, w których poprzez obróbkę zmanipulowana jest treść. Fake newsy tworzy się i rozpowszechnia przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści politycznych lub finansowych. Mogą one być również tworzone w celach rozrywkowych, aby m.in. zwrócić uwagę na promujące je medium lub osobę.
Występowanie fake newsów
Gdzie możemy spotkać fake newsy? Krótka odpowiedź – wszędzie. Zatem w dużej mierze tam, gdzie przeciętny człowiek może tworzyć treści i je udostępniać. Poza „zwykłymi” osobami nie można też zapomnieć o kontach trolli internetowych czy botów (automatycznych kont użytkowników w mediach społecznościowych, które mogą masowo publikować treści), których wciąż są niezliczone ilości w mediach społecznościowych.
Konsekwencje i zagrożenia płynące z fake newsów
Fake newsy w „łagodnym” wariancie pokażą nieprawdziwą historię, dotyczącą jakiegoś miejsca lub osoby, która po prostu wzbudza emocje i chętnie jest udostępniana. W wariancie „średnim” fake newsy mogą oczerniać konkretne osoby – np. poprzez edycję ich zdjęć, aby pokazać je w negatywnym świetle.
Jak rozpoznać fake newsy?
Jak sprawdzić rzetelność informacji, a tym samym zweryfikować czy nie jest ona fake newsem?
- Zastanów się nad źródłem.
Sprawdź wiarygodność źródła, z którego chcesz skorzystać. Przeanalizuj stronę, na której się znajdujesz.
Odpowiedz sobie na dwa pytania:
- czy strona publikuje informacje na swój temat (cel działania, wartości);
- czy możesz skontaktować się z właścicielami strony (poprzez wiadomość e-mail, formularz kontaktowy)?
- Przeczytaj więcej niż sam nagłówek.
Nagłówki mogą świadomie być prowokacyjne, aby skłonić do kliknięcia, ale nie muszą mieć wiele wspólnego z treścią przedstawianego materiału. Zapoznaj się z całym tekstem. Nie osądzaj ani nie podejmuj żadnej decyzji jedynie po przeczytaniu nagłówka.
- Sprawdź wiarygodność autorów.
Jeśli artykuł posiada podanego autora, to sprawdź jego wiarygodność, a także fakt czy dana osoba jest prawdziwa.
- Sprawdź źródła podane w linkach.
Zweryfikuj czy podane w linkach źródła istnieją i czy rzeczywiście odnoszą się do danej informacji.
- Sprawdź datę publikacji.
Nie wszystkie newsy w sieci mają wpisaną trwale datę pierwotnej publikacji. Nie zawsze jest łatwo zweryfikować pierwotną datę powstania danego newsa. Spróbuj poszukać innych publikacji o danym zdarzeniu i sprawdzić datę najwcześniejszej z nich.
- Uważaj na własną stronniczość.
Zastanów się czy Twoje własne uprzedzenia lub przekonania nie wpływają na odbiór informacji. Czy to Ty sam, przez określone nastawienie, nie odczytujesz z danego newsa informacji, których w nim tak naprawdę nie ma.
